Jak, gdzie, kiedy?
O klasyfikacji czynników biologicznych oraz wymogach bezpieczeństwa w laboratoriach BSL-1-4 decydują lokalne podmioty ustawodawcze. W USA są to wytyczne Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom (CDC) – odpowiednika polskiego Ministerstwa Zdrowia – zaś na terenie Unii Europejskiej jest to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady. Lokalne wytyczne wykazują niekiedy różnice w klasyfikacji. Dodatkowo, patogeny zwierzęce i ludzkie często klasyfikowane są oddzielnie. Dla tych pierwszych, wyróżnia się niekiedy stopnie bezpieczeństwa ABSL (ang. Animal Biosafety Level) lub BSL-Ag (ang. Biosafety Level Agriculture). Przykłady patogenów ABSL-3 (BSL-3-Ag) według Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych obejmują:
- Wirus afrykańskiego pomoru świń
- Wirus klasycznego pomoru świń
- Wirus ptasiej grypy
- Wirus choroby guzowatej skóry bydła
- Wirus pryszczycy
- Wirus rzekomego pomoru drobiu (Newcastle)
- Wirus pomoru małych przeżuwaczy
- Wirus gorączki Rift Valley
- Wirus pomoru bydła (księgosusz)
- Mycoplasma capricolum
Klasyfikacji BSL w Europie podlegają takie rodzaje działalności jak: praca w zakładach produkcji żywności, rolnictwie, prace w trakcie których dochodzi do kontaktu ze zwierzętami i/lub produktami pochodzenia zwierzęcego, praca w ochronie zdrowia (w tym w zakładach odizolowanych oraz zakładach typu post-mortem), w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, w zakładach usuwania odpadów oraz przy urządzeniach oczyszczania ścieków. W Polsce nie istnieją do tej pory laboratoria klasy BSL-4, natomiast placówki posiadające laboratoria klasy BSL-3 to: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego w Warszawie oraz dwa ośrodki w Puławach - Ośrodek Diagnostyki i Zwalczania Zagrożeń Biologicznych Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii oraz Państwowy Instytut Weterynaryjny. Pomieszczenie klasy BSL-3 powinno być oddzielone śluzą oraz posiadać odpowiednie zabezpieczenia uniemożliwiające rozprzestrzenienie się czynnika biologicznego. Prace niebezpieczne w pracowni powinny być prowadzone wyłącznie w obrębie komory laminarnej typu III.
Jedną z kolejnych placówek, w których powstają laboratoria klasy BSL-3, jest Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W nowo wybudowanym budynku Instytutu Biotechnologii znajdują się dwa niezależne laboratoria tego typu. Jedno z laboratoriów przeznaczone będzie do pracy z organizmami prokariotycznymi, w drugim zaś prowadzone będą badania nad wirusami ludzkimi i zwierzęcymi w oparciu o hodowle tkankowe. Laboratoria spełniać będą wszystkie zalecane wymogi bezpieczeństwa i hermetyczności – w pomieszczeniach przez cały czas utrzymywane będzie podciśnienie w stosunku do środowiska zewnętrznego, zastosowane zostaną odpowiednie filtry dla powietrza wchodzącego i wychodzącego, a wszystkie materiały opuszczające laboratoria będą sterylizowane w specjalnych autoklawach przelotowych. - Integralną częścią laboratoriów jest oczyszczalnia ścieków, w której materiał biologicznie niebezpieczny będzie podlegał pełniej, trzystopniowej utylizacji – opisuje dr Michał Rychłowski z Zakładu Biologii Molekularnej Wirusów. Powstające pracownie będą pierwszymi laboratoriami klasy BSL-3 w Polsce północnej.
Obecnie realizowane projekty badawcze dotyczą zagadnień związanych m. in. z wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) i herpeswirusami.
